Quai bị không nguy hiểm nhưng gây biến chứng nghiêm trọng như viêm tinh hoàn, viêm não. Vì thế hãy cho trẻ tiêm phòng hay chăm sóc đúng cách khi trẻ bị bệnh.
Quai bị là căn bệnh thường xảy ra ở trẻ từ 5-14 tuổi. Bệnh do vi-rút gây ra khiến tuyến nước bọt sưng lên. Các tuyến này nằm dưới mang tai, vì thế bạn sẽ thấy người mắc bệnh bị sưng ở dưới má và trên hàm. Vi-rút gây bệnh quai bị lây lan khi bạn tiếp xúc với những tia nước do người bệnh hắt hơi, ho. Dù người lớn ít mắc bệnh này, nhưng khi mắc sẽ nặng hơn.
Triệu chứng và biến chứng
Triệu chứng ban đầu (không phải trẻ nào cũng bị) thường là chán ăn, đau nhức người, đau đầu, sốt (có thể đến 39,40c) trong 3-4 ngày.
· Bị sưng các tuyến dưới và phía trước tai, thường bắt đầu ở một bên và lay lan sang bên còn lại. Đau hơn khi nuốt, nói chuyện, nhai hoặc khi ăn uống những thực phẩm có tính a-xít (có vị chua) như nước cam, chanh. Lúc trẻ há miệng to, bạn sẽ thấy một cục u đỏ ở mặt trong của má.
· 10-30% bé trai mắc quai bị bị viêm tinh hoàn. Triệu chứng của viêm tinh hoàn là sưng đau ở tinh hoàn, thường ở một bên. Cảm giác đau tăng khi đi lại và sưng lên rất to, chỉ sờ nhẹ vào tinh hoàn bé cũng thấy đau. Khi bị viêm hai bên tinh hoàn, khả năng sinh sản của trẻ trong tương lai sẽ giảm, có thể dẫn đến vô sinh. Điều này là do vi-rút phá hủy tinh hoàn và các tế bào mầm sinh sản. Bé gái cũng có thể mắc quai bị nhưng do vi-rút quai bị không thích cư trú trên buồng trứng nên ít gây vô sinh ở nữ.
· Ngoài viêm tinh hoàn, viêm não – màng não là biến chứng khác của bệnh này. Ở trẻ bị quai bị, số trẻ có biểu hiện viêm não lên đến 16-20%. Biến chứng này do vi-rút quai bị xâm nhập vào não bộ và gây viêm. Vi-rút này lại rất thích định cư trong hệ thần kinh.
Khi viêm não, trẻ sẽ có một số dấu hiệu nhận biết như sốt cao và kéo dài hơn so với những ngày đầu, bé rét run, nhức đầu, buồn nôn và nôn. Sau 1-2 ngày, bé có thể bị suy giảm ý thức, lờ đờ và co giật. Co giật ở bệnh quai bị là tình trạng báo bệnh đang diễn biến rất nặng ở trẻ em.
Cách xử lý
Thông thường, bạn có thể tự chăm sóc trẻ mắc quai bị tại nhà. Tuy nhiên, khi thấy con có những dấu hiệu như sốt kéo dài (trên 390C và trên ba ngày), ói mửa liên tục, mệt mỏi, thờ ơ với xung quanh, đau hoặc cứng cổ, đau bụng, bìu sưng to và đau, bạn cần đưa con đến khoa truyền nhiễm, khoa nội lây, khoa lây hay khoa y học nhiệt đới tại các bệnh viện đa khoa để khám và điều trị. Tại đây, bác sỹ sẽ khám và dựa vào yếu tố dịch tễ là có thể chuẩn đoán bệnh vì triệu chứng gây bệnh đặc thù và khó lẫn. Một số trường hợp cần làm xét nghiệm là có triệu chứng không điển hình, mắc nhiều bệnh cùng lúc. Để xác định bệnh quai bị, bác sỹ sẽ cho trẻ làm hai xét nghiệm là phân lập vi-rút quai bị từ nước bọt hoặc dịch não tủy và xét nghiệm miễn dịch kết hợp bổ thể, ngăn ngưng kết hồng cầu. Chỉ số xác định bệnh là số kháng nguyên của vi-rút quai bị hoặc toàn bộ vi-rút quai bị xuất hiện trong cơ thể.
Biện pháp phòng bệnh
Hiện nay để phòng bệnh, bạn nên cho trẻ chích ngừa. Với mũi sởi – quai bị - rubella thứ nhất, trẻ sẽ được chích từ 12-15 tháng tuổi và mũi hai từ 4-6 tuổi. Thời gian tiêm mũi hai có thể sớm hơn nhưng phải cách mũi thứ nhất tối thiểu một tháng. Trẻ đã tiêm phòng quai bị vẫn có thể mắc bệnh, nhưng tỷ lệ này rất thấp. Nếu trẻ mắc bệnh lại thì mức độ bệnh rất nhẹ vì cơ thể đã có nhiều kháng thể và tế bào sản xuất kháng thể đủ nhạy cảm để sản xuất kháng thể khống chế bệnh.
Nếu trẻ bị chích vắc-xin hết hạn sử dụng, thì tác dụng phòng bệnh không như ban đầu. Khi quá hạn, chất bảo quản và tá dược trong vắc-xin có thể bị biến tính. Điều này có thể dẫn tới các phản ứng ngoài tầm kiểm soát như sốc, dị ứng và gây biến chứng cho trẻ.
Khi đưa bé đi học hoặc đi chơi vào mùa cao điểm bị bệnh, bạn nên đeo khẩu trang cho bé. Lúc từ ngoài về nhà, bạn rửa tay cho bé cẩn thận, không cho bé mút ngón tay, quệt mũi và không dùng chung khăn hay tiếp xúc với người bị bệnh trong gia đình.
Chăm sóc tại nhà
Bạn cần lưu ý một số cách chăm sóc người bệnh:
- Cho trẻ uống nhiều nước, nước trái cây (tránh nước có vị chua), ăn uống đủ chất với những thức ăn mềm, vị nhạt (thức ăn lỏng, đồ luộc, hấp) và mỗi bữa chỉ ăn một ít.
- Bệnh do vi-rút gây ra nên không thể chữa khỏi bằng kháng sinh. Một số thuốc có tác dụng điều trị bệnh như thuốc giảm đau và thuốc hạ sốt. Các thuốc này giúp người bệnh dễ chịu hơn, nhưng bạn phải cho trẻ uống theo sự chỉ định của bác sỹ.
- Trẻ hạn chế vận động, chạy nhảy để giảm mức độ lay lan vi-rút trong cơ thể.
- Tránh gió, nước lạnh, máy điều hòa vì những yếu tố này làm giảm sức đề kháng, vì vậy vi-rút lây lan đến tinh hoàn nhanh hơn.
- Không nhổ răng khi trẻ đang mắc quai bị.
- Khi trẻ mắc bệnh, bạn cho trẻ nghỉ học ở nhà để tránh lây cho trẻ khác và bé được nghỉ ngơi.
- Hầu hết trẻ mắc bệnh quai bị sẽ hết sưng trong khoảng 1 tuần. Tuy nhiên, có thể một bên quai hàm sẽ sưng trước, rồi mới đến bên kia nên thời gian hết sưng cho cả hai bên là khoảng 10-12 ngày. Thời điểm lây bệnh là khoảng 7 ngày trước khi sưng quai hàm (thời gian ủ bệnh) đến 9 ngày sau khi sưng quai hàm (phát bệnh).
- Nếu bạn không chú ý bệnh quai bị, bé trai dễ bị biến chứng viêm tinh hoàn, gây vô sinh khi trưởng thành, phải điều trị bằng cách chọc hút tinh trùng qua da và thụ tinh trong ống nghiệm.
Thai Kỳ Hạnh phúc
0 comments :
Đăng nhận xét