Chuẩn bị tâm lý cho trẻ khi sắp có em

Ai đã từng xem bộ phim Nhóc Nicolas sẽ nhớ mãi một chú nhóc hồn nhiên, dễ thương sống hạnh phúc bên gia đình và bạn bè. Một ngày, cậu bạn Joachim của Nicolas tới lớp với vẻ u sầu vì mẹ Joachim mới sinh thêm em bé và cậu cảm giác mình bị bỏ rơi. Joachim lo sợ cậu em sau này sẽ chiếm lấy căn phòng, ăn hết bánh kẹo và bố mẹ sẽ tống cậu vào rừng cho "rảnh nợ" như một câu chuyện cổ tích học ở trường.

Trùng hợp, Joachim mất tích một cách bí ẩn. Điều này khiến Nicolas cảm thấy hoang mang, đặc biệt là khi biết rằng mình sắp được lên chức anh. Nicolas bắt đầu tưởng tượng ra mình sẽ bị "ra rìa" thế nào khi cậu em chào đời, rồi bị tống vào rừng cho thú hoang... Để "cứu vãn số phận", Nicolas cùng với một nhóm bạn lập thành "hội những kẻ bất bại" và dùng rất nhiều mưu kế để nịnh nọt cha mẹ, thậm chí cậu còn thuê một tên gangster để bắt cóc cậu em trai chưa ra đời.

Sự xuất hiện của em bé mới có thể mang lại nhiều thay đổi cho gia đình bạn. Cha mẹ dành nhiều thời gian hơn để chăm sóc em bé mới. Mọi sự chú ý của gia đình cũng xoay quanh việc đáp ứng nhu cầu cơ bản của trẻ sơ sinh. Tất cả sự thay đổi này là điều khó khăn cho đứa trẻ đầu tiên. Phổ biến là trẻ cảm thấy ghen tị đối với bé sơ sinh. Nghiêm trọng hơn, trẻ có thể dẫn đến những hành động không tốt với em của mình. Vì thế, ngay từ khi bạn còn mang thai, nên có cuộc nói chuyện với trẻ về em bé sắp chào đời.

Thái độ của bạn cũng giúp trẻ ý thức trách nhiệm của người làm anh chị. Bạn nên dùng các cụm từ như “em bé của chúng ta”, “em gái”, hoặc “em trai của con” khi nói những đề tài xoay quanh đứa trẻ thứ hai. Dưới đây là những lời khuyên để bạn chuẩn bị tâm lý cho trẻ chào đón em của mình bằng tình cảm thay vì ganh tị và cạnh tranh.

Chuẩn bị trước khi em bé mới chào đời

Bạn nên bắt đầu bằng cách nói chuyện với trẻ lớn hơn về sự xuất hiện sắp tới của thành viên mới. Bạn có thể cho trẻ xem bụng của mình và giải thích rằng em bé đang ở trong đó. Nói cho trẻ hiểu, em bé mới chào đời hầu hết thời gian sẽ ăn, ngủ và khóc, không thể cùng chơi với trẻ ngay lập tức được.

Nếu con của bạn cần chuyển phòng hoặc chuyển ra khỏi giường ngủ quen thuộc để tạo không gian cho em bé mới thì việc này bạn cần sắp xếp trước khi em bé được sinh ra. Điều này giúp con bạn dễ thích nghi hơn.

Nếu trẻ có sự quan tâm tới em bé mới, bạn có thể khuyến khích trẻ bằng nhiều hoạt động: Cho trẻ xem hình ảnh siêu âm, dẫn trẻ đến thăm những người bạn đang có bé sơ sinh, chuẩn bị hành lý trước khi bạn đến phòng sinh, gợi ý trẻ cùng suy nghĩ đặt tên cho em, dẫn trẻ cùng đến bác sĩ để cho trẻ nghe nhịp tim của em…

Giới thiệu trẻ với em bé mới

Nên dẫn trẻ đến thăm bạn tại bệnh viện, cho trẻ ngắm em và hướng dẫn trẻ âu yếm em thật nhẹ nhàng. Tuổi tác của con bạn sẽ ảnh hưởng đến cách chúng phản ứng về việc xuất hiện thành viên mới. Trong khi trẻ lớn thường mong muốn xem mặt em của mình thì trẻ nhỏ có những biểu hiện thất vọng nhiều hơn. Ví dụ: trẻ khoảng 2 tuổi có khả năng sẽ không hiểu nhiều về em bé mới. Bạn có thể tìm những hình ảnh về bé sơ sinh và giải thích với trẻ. Trẻ ở độ từ 3 – 5 tuổi thường cảm thấy không thoải mái khi bị chia sẻ sự quan tâm từ bố mẹ với bé sơ sinh.

Giải thích cho trẻ hiểu rằng em bé cần nhiều sự quan tâm vì em bé chưa thể tự ăn uống và đi đứng được. Bất kể con bạn ở độ tuổi nào thì trẻ cũng muốn được cha mẹ quan tâm, hãy thể hiện sự quan tâm của bạn đối với trẻ. Không nên đùa giỡn, chơi trò “hất hủi” hay “cho ra rìa”, trẻ em rất dễ tổn thương, làm như vậy trẻ sẽ càng xa cách và đổ lỗi cho em bé mới.

Nhờ trẻ giúp đỡ

Bạn cho trẻ tham gia càng nhiều hoạt động liên quan đến bé sơ sinh càng tốt. Nhiều trẻ muốn được chăm sóc em bé mới, mặc dù sự “giúp đỡ” này thường gây mất thời gian nhưng bạn nên kiên nhẫn với trẻ. Tùy thuộc vào độ tuổi mà bạn có thể nhờ trẻ thay tã cho em, nói chuyện với em, đẩy xe khi cùng đi dạo, lấy quần áo cho em tắm… Hãy nhờ trẻ chọn cho em bé một tấm chăn, cho trẻ quyết định màu sơn phòng… Những hành động chăm sóc bé sơ sinh sẽ giúp trẻ có tình cảm với em và điều này cũng làm cho trẻ cố gắng nhiều hơn để chứng tỏ vai trò mới của mình.

Hướng dẫn trẻ cư xử nhẹ nhàng với em

Khen ngợi trẻ khi trẻ hành xử tốt, nói với trẻ những điều không nên làm với em bé sơ sinh. Nhiều đứa trẻ cố gắng cư xử tốt với em chỉ để được ba mẹ quan tâm và khen ngợi.

Nếu trẻ cố tình gây tổn hại cho em bé mới bằng bất cứ cách nào, bạn nên giải thích rằng với trẻ rằng không được làm tổn thương em bé và nên nghiêm khắc hơn với trẻ. Ngay cả khi trẻ có vẻ biết quan tâm đến em bé, bạn cũng nên giám sát hoặc ở cạnh bên, không nên để bé sơ sinh một mình với anh chị của chúng.

Khi trẻ ngỏ ý muốn ôm hôn hay bồng bế em của mình, bạn nên hướng dẫn để giữ an toàn cho bé sơ sinh. Giải thích với trẻ tầm quan trọng của việc rửa tay sạch sẽ trước khi chạm vào bé sơ sinh đễ tránh sự lây lan của vi trùng.

Đối phó với cảm xúc

Với những thay đổi mà em bé mới mang lại, một số trẻ sẽ khó khăn trong việc điều chỉnh thói quen của mình. Khuyến khích trẻ nói ra cảm xúc của mình về em bé mới. Qua đó có thể hiểu được thái độ, tình cảm của trẻ với em của chúng.

Giữ mối quan hệ của bạn với trẻ thật tốt, từng bước vượt giúp trẻ vượt qua cảm giác ganh tị và giảm thiểu những xung đột. Trẻ cần được đảm bảo về sự quan tâm và yêu thương để đối diện với sự hiện diện của thành viên mới.

Làm thế nào khi trẻ phản ứng với việc bạn cho em bé mới bú sữa?

Trẻ có thể sẽ bày tỏ sự tò mò khi thấy bạn cho bé sơ sinh bú sữa. Giải thích với trẻ những gì bạn đang làm và nên trả lời bất kỳ câu hỏi nào trẻ đưa ra. Ngoài ra, bạn cũng nên giải thích rằng bạn đã làm điều tương tự với trẻ khi anh ấy hoặc cô ấy còn là một em bé. Trẻ em thường rất tò mò với những điều chúng thấy, nhưng đa phần trẻ sẽ nhanh chóng quên đi sự việc nếu bạn cho trẻ câu trả lời phù hợp.

Giải thích thế nào khi trẻ quan tâm đến các vấn đề y tế

Nếu em bé của bạn có vấn đề về sức khỏe, giải thích với trẻ rằng em của chúng đang bị bệnh và bạn đang rất lo lắng. Nên dẫn trẻ đến bệnh viện để thăm em, điều này sẽ làm tăng sự liên kết tình cảm của trẻ. Nếu trẻ lớn hơn không được biết điều gì đang xảy ra với em chúng, trẻ sẽ cảm thấy bị cô lập và bị bỏ quên. Thay vì tạo thêm khoảng cách giữa những đứa trẻ bạn nên thông báo với trẻ lớn hơn tình hình sức khỏe của em bé, để trẻ có chung mối quan tâm và sự mong đợi với gia đình.

Hướng trẻ đến một vai trò mới

Có thêm em chắc chắn sẽ thay đổi cuộc sống của con bạn. Việc giúp con bạn điều chỉnh và cân bằng tâm lý là hết sức quan trọng. Giải thích với trẻ là chúng đã lớn, đề cao vai trò mới của trẻ - đó là trở thành anh trai hoặc chị gái.

Tập cho trẻ trở nên độc lập hơn khi bạn có một em bé mới. Dạy trẻ từng bước thể hiện vai trò anh hoặc chị của mình. Cho trẻ không gian riêng và những thứ của riêng chúng mà không cần phải chia sẻ với em bé. Nêu ra những lợi ích khi trẻ lớn hơn và trở thành anh chị như: có thể tự chọn món ăn cho mình, tự chọn quần áo, có bạn bè, đi công viên… Bạn cũng nên nói với trẻ về việc làm gương cho em, giải thích với trẻ đó là điều đáng tự hào.

Khi một đứa trẻ mới ra đời, có thể sự mệt mỏi của bạn sẽ tăng gấp đôi. Nhưng tốt nhất đừng phàn nàn hay biểu hiện sự cáu gắt trước mặt trẻ lớn hơn. Chúng sẽ nghĩ rằng lỗi là do em bé mới làm bạn phải khổ sở. Luôn bày tỏ sự phấn chấn và niềm vui do em bé mang lại. Truyền cảm hứng cho trẻ quan tâm tới em bé và xem sự hiện diện của em bé mới là một món quà. Bên cạnh đó bạn nên có một khoảng thời gian đặc biệt cho trẻ, để trẻ cảm nhận mình vẫn được quan tâm và có vị trí rất quan trọng đối với bố mẹ.

Mai Linh