Nghén dở

Thấy chị Nguyễn Thị Bình bỗng dưng nhặt tàn thuốc mà chồng vừa vứt ra sân, đưa lên miệng ngửi rồi nhai, chị Nga ở nhà kế bên trố mắt ngạc nhiên. Đây không phải là lần đầu tiên chị "có hứng thú" với những thứ lạ đời. Lần có thai đứa con đầu tiên, chị có “sở thích” ngửi xăng trong xe máy!

Cảm giác thèm ăn những thứ “phi thực phẩm” của một số thai phụ trong giai đoạn ốm nghén không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà còn xảy ra với nhiều thai phụ khác trên thế giới. Nếu một ngày bạn có thai và thèm ăn những món “phi thực phẩm” như thế này, bạn phải làm sao?

Chứng thèm ăn ở phụ nữ mới mang thai

Thèm ăn là một triệu chứng rõ ràng nhất khi mang thai và lý do cụ thể của triệu chứng này chưa được biết đến một cách rõ ràng. Một nghiên cứu gần đây cho thấy, 40% phụ nữ mang thai thích ăn ngọt, 33% phụ nữ thích ăn mặn, 17% phụ nữ thích thức ăn nhiều gia vị và thức ăn chua, 10% thích ăn vặt. Thực phẩm được ghi nhận trong “danh sách thèm ăn” của thai phụ bị ốm nghén thường là thức ăn có đường, các thực phẩm từ sữa, thức ăn cay, trái cây chua và các đồ ăn nhẹ có vị mặn. Vì vậy, không ngạc nhiên khi nhiều thai phụ ăn “điên cuồng” kem, sôcôla, phômai hay có khi là dưa chua, cà chua, chanh, xoài xanh... Thịt dù là thức ăn giàu đạm và tốt cho thai phụ nhưng khi bị ốm nghén, rất nhiều người không thể ăn thịt trong suốt mấy tháng liền.

Một điều dễ thấy nhất là rất nhiều thai phụ cho biết, khi bị ốm nghén, họ có xu hường thèm ăn những thứ mà trước đây họ không hề thích. Chị Ngọc An, ngụ Q. Bình Thạnh, TP. HCM kể: “Bình thường tôi rất ghét bánh mì thịt nhưng rất thích ăn phở. Vậy mà khi ốm nghén, tôi ăn bánh mì thịt ngấu nghiến còn phở bò thì vừa trông thấy đã muốn nôn!”.

Ăn thức ăn “phi thực phẩm”

Có một vài ý kiến cho rằng, khi thèm ăn món nào đó là dấu hiệu của việc cơ thể thiếu hụt một chất nào đó. Ví dụ, người thèm ăn dưa chua là dấu hiệu của việc thiếu hụt nồng độ natri trong máu, thèm sôcôla là dấu hiệu thiếu hụt vitamin B, thích ăn thịt đỏ là do thiếu protein và thèm cà chua, đu đủ là kết quả của việc thiếu beta caroten… Những món kể trên là thực phẩm, tốt cho cơ thể còn chuyện thèm ăn những thứ “phi thực phẩm” như gạch, tàn thuốc, phấn, xà bông… thì sao?

“Nghén dở” (hay còn gọi là “pica”) là thuật ngữ để nói về chứng thèm ăn đột ngột những thứ “phi thực phẩm”. Trong khi bạn thoả mãn cơn thèm của mình bằng những món “lạ đời” thì sức khỏe của bạn và của cả thai nhi đều bị đe dọa. Tiến sĩ, bác sĩ Bùi Chí Thương, công tác tại bệnh viện Từ Dũ đưa ra 3 nguyên nhân dẫn đến tình trạng này:

1. Thay đổi nội tiết tố đã làm thay đổi vị giác và khứu giác khiến thai phụ đặc biệt thèm ăn và thèm những thứ “phi thực phẩm”.

2. Tạm thời thiếu hụt dinh dưỡng cũng là một nguyên nhân khiến phụ nữ thèm ăn những thức ăn “phi thực phẩm” dù những thức ăn này không hề có dinh dưỡng.

3. Tình cảm cũng là một nguyên nhân của việc thèm ăn những thứ “lạ đời” kể trên. Có thể khi thèm, họ đã ăn một cách vô thức những món nhắc nhớ về tuổi thơ, văn hóa, tôn giáo…

Việc thèm ăn những thực phẩm không có giá trị dinh dưỡng hay độc hại như tàn thuốc, phấn, xà bông… chẳng những khiến cả mẹ và bé thiếu hụt dinh dưỡng mà còn gây tổn hại đến sức khỏe của cả hai.

Để hạn chế những cơn thèm ăn “lạ lùng” này, Tiến sĩ, bác sĩ Bùi Chí Thương khuyên: “Tàn thuốc, xà bông, xăng… là những thứ gây hại cho thai nhi. Để tránh ăn những món ăn lạ đời này cũng như không phải ăn quá nhiều một loại thức ăn nào đó theo cơn thèm, các thai phụ nên thay bằng những thực phẩm có mùi vị gần giống nhưng giàu dinh dưỡng hơn. Ví dụ, thay vì thèm ăn kem, bạn có thể ăn sữa chua sẽ đáp ứng nhu cầu canxi của cơ thể. Nếu thèm sôcôla bạn có thể thay bằng sirô sôcôla phết trái cây. Bạn cũng có thể thay kẹo, đồ ngọt bằng trái cây khô hoặc trái cây có vị ngọt. Nếu quá thích ăn chua, bạn có thể vắt chanh vào rau trộn hoặc uống nước chanh đường. Luôn luôn chống lại những cơn thèm những loại thức ăn “phi thực phẩm” bằng cách ăn ngay một món khác khi cơn thèm kéo đến. Hãy đến gặp bác sĩ ngay nếu những cơn “nghén dở” kéo dài và trở thành khó chịu. Đôi khi, chứng nghén dở có thể là dấu hiệu của những vấn đề khác về sức khỏe, bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra tình trạng sức khỏe của mình".

Thông tin thêm

Khi bị ốm nghén, để một ngày trôi qua dễ chịu hơn, bạn có thể thực hiện như sau:

Buổi sáng:

Cho phép mình thức dậy chậm chạp hơn bằng cách kéo dài thời gian nằm thư giãn trên giường. Nếu bạn thường thức dậy lúc 7 giờ để đi làm, hãy để đồng hồ báo thức lúc 6 giờ. Một tiếng đồng hồ này đủ để bạn nhâm nhi một chiếc bánh quy hay một món ăn nhẹ nào đó trước khi bước ra khỏi giường.

Việc ăn ngay khi vừa thức giấc sẽ giúp cơn buồn nôn không kéo đến.

Trong ngày:

Hãy chia làm nhiều bữa ăn trong ngày để tránh bị đầy bụng hay quá đói bụng. Bạn không nên vừa ăn vừa uống mà chỉ nên uống nước 30 phút trước và sau khi ăn để tránh cảm giác buồn nôn. Điều quan trọng là bạn phải nhớ uống đủ nước đều đặn trong ngày để cung cấp đủ nhu cầu nước cho cơ thể.

Nghỉ ngơi thật nhiều khi bạn có thể. Điều này đặc biệt cần thiết nếu bạn phải thức dậy sớm. Tuy nhiên, bạn không nên nằm ngủ ngay sau khi ăn, điều này sẽ khiến tình trạng buồn nôn càng tồi tệ hơn.

Thức ăn có mùi quá đặc trưng sẽ làm bạn buồn nôn. Nóng nực cũng có thể gia tăng cảm giác khó chịu cho dạ dày, vì thế bạn nên ở nơi thoáng mát, mặc đồ vải mềm, vừa người.

Buổi tối:

Tránh tối đa các loại thực phẩm chứa nhiều gia vị, dầu mỡ. Hãy chuẩn bị cho mình bữa tối với thức ăn dễ tiêu, ít mùi và nhớ nêm nhạt. Nếu có thể, ba tháng đầu thai kỳ, hãy nhờ người khác nấu ăn cho mình. Điều quan trọng nhất là bạn phải đi ngủ sớm để ngày mai thức dậy khỏe hơn. Nếu phải đi vệ sinh nhiều lần vào ban đêm, mỗi lần thức dậy, bạn hãy cố ăn một chút gì đó ngay trên giường.

An Đông